ฐานข้อมูลพืชพรรณไม้ภายในโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริของมูลนิธิชัยพัฒนาชื่อ : ผักโขมแดง
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Euphorbia hirta L.
ชื่อวงศ์ : Euphorbiaceae
ชื่อสามัญ : Asthma plant, Garden spurge
| ชนิด/ประเภท | ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ต้นเป็นพืชล้มลุกฤดูเดียว |
| ราก | ราก เป็นระบบรากแก้ว มีลักษณะกลมๆ แทงลงในดิน มีรากฝอยและรากแขนงเล็กๆ ออกตามแนวราบ มีสีน้ำตาล |
| ต้น | ลำต้น เป็นพืชล้มลุกขนาดเล็ก ลำต้นอวบน้ำสีเขียวอ่อนและสีเขียวปนแดง สูง 30 – 100 ซม. มีอายุปีเดียว เป็นพืชที่ขึ้นเอง ลำต้นเดี่ยวมีทรงพุ่ม แตกกิ่งก้านสาขา มีลักษณะกลมๆ โคนมีสีแดงอมน้ำตาล มีก้านใบยาว ออกเรียงสลับโดยรอบๆ มีสีเขียว ลำต้นมีหนามหรือไม่มีหนาม ตามสายพันธุ์ |
| ใบ | ใบ เป็นใบเดี่ยวขนาดใหญ่กว้างประมาณ 7 ซม. ยาวประมาณ 10 ซม. รูปไข่กว้าง ปลายใบมนโคนใบป้าน ผิวเรียบหรือมีขนเล็กน้อย ขอบใบเรียบหลังเป็นคลื่นเล็กน้อย ออกเรียงสลับ มีลักษณะคล้ายสามเหลี่ยม ทรงรียาว โคนใบกว้างใหญ่ ปลายใบเรียวรี ผิวใบบางเรียบหรือมีขน มีก้านใบยาว ใบหรือสีแดง มีกลิ่นเหม็นเขียว |
| ดอก | ดอก ออกเป็นช่อ ก้านช่อดอกยาว ออกตามซอกใบและที่ปลายยอด มีแขนงก้านย่อยมาก มีดอกย่อย ดอกมีลักษณะเล็กๆ ดอกมีสีม่วงปนเขียว สีเขียว สีน้ำเงินอมม่วง ตามสายพันธุ์ |
| ผล | ผล มีลักษณะทรงกลม ผลดิบมีสีเขียว ผลแก่มีสีน้ำตาล ข้างในมีเมล็ดอยู่ |
ประโยชน์ มีแคลเซียม มีเส้นใย มีพลังงาน มีวิตามินซี มีโพแทสเซียม มีวิตามินเอ มีฟอสฟอรัส มีเหล็ก มีวิตามินบี1 มีวิตามินบี2 มีวิตามินบี3 มีวิตามินบี5 มีวิตามินบี6 มีคาร์โบไฮเดรต มีโปรตีน มีไขมัน มีแมกนีเซียม มีแมงกานีส มีไนอาซีน มีเบตาแคโรทีนช่วยบำรุงสายตา ช่วยป้องกันโรคมะเร็ง ช่วยป้องกันโรคมะเร็งปอด ช่วยป้องกันโรคมะเร็งเต้านม ช่วยป้องกันโรคมะเร็งกระเพาะอาหาร มีอนุมูลอิสระ ช่วยขจัดสารพิษ ช่วยชลอชรา ช่วยรักษาเลือดออกตามไรฟัน ช่วยลดคอเรสเตอรอล ช่วยบำรุงผิวพรรณ ช่วยระบบขับถ่าย แก้ท้องผูก แก้ไข้ ช่วยถอนพิษร้อนใน ช่วยขับเสมหะ ช่วยขับปัสสาวะ ช่วยรักษาอาการคัน ช่วยรักษากลากเกลื้อน ช่วยรักษาผื่นคัน แก้แน่นท้อง ช่วยรักษาแผลพุพอง แก้บิด แก้แน่นหน้าอก แก้ไอหอบ
การกระจายพันธุ์ : มีถิ่นกำเนิดอยู่ในเขตร้อน ในหลายประเทศทั่วโลก เป็นพืชที่ขึ้นเอง ในประเทศไทยมีพบหลายสายพันธุ์ เป็นพืชผักที่มีมาแต่โบราณ
การเพาะปลูก : การปลูกผักโขมแดง มีวิธีการปลูกโดยใช้เมล็ดพันธุ์ แบบหว่านแมล็ดโดยตรง หรือแบบโรยเมล็ดเป็นแถว ลงในแปลงปลูกที่เตรียมไว้ ให้มีระยะห่างระหว่างต้นพอประมาณ
การเจริญเติบโต : ผักโขมแดงเป็นพืชที่สามารถ เจริญเติบโตได้ในดินทุกชนิด ชอบดินร่วนซุย ดินร่วนปนทรายจะเจริญเติบโตได้ดี
ประโยชน์ : รากเป็นยาแก้ตกเลือด แก้ฝี แก้ขี้กลาก เป็นยาขับน้ำนม แก้แน่นท้อง แก้พิษ แก้ช้ำใน แก้ไข้ ระงับความร้อน ใช้ในเด็กแก้ลิ้นเป็นฝ้าละออง เบื่ออาหาร อุดมไปด้วยวิตามินเอ วิตามินซี กรดอะมิโน และสารอาหารอื่นๆ เช่น ธาตุเหล็ก แคลเซียม และฟอสฟอรัสสูง เป็นผักบำรุงน้ำนมสำหรับคุณแม่ลูกอ่อน และแม้ผักโขมจะเป็นผักใบเขียว แต่ก็มีเบต้าแคโรทีนสูง โดยมีสารลูทีนและสารเซอักแซนทิน ซึ่งเป็นสารแคโรทีนอยด์อยู่เป็นจำนวนมาก ซึ่งสารทั้งสองนี้มีสรรพคุณช่วยชะลอความเสื่อมของดวงตา ลดความเสี่ยงจากโรคดวงตาเสื่อมได้ถึงร้อยละ 43 ผักโขมยังสามารถนำมาทำอาหารได้หลากหลาย ทั้งอาหารแบบไทยๆ อย่างแกงจืด แกงเลียง ผัดน้ำมัน หรือจะเป็นอาหารอิตาเลียนยอดฮิตอย่างผักโขมอบชีส ก็เป็นอีกหนึ่งเมนูเด็ดของหลายๆ คนเช่นกัน